Klienci firm data recovery mają zazwyczaj nikłe doświadczenia związane z utratą danych z nośników elektronicznych. Co więcej, wielu z nich nie słyszało nawet o usługach odzyskiwania danych, póki na własnej skórze nie odczuli skutków braku dostępu do cyfrowych informacji.W związku z tym, nie ma co się dziwić, że klienci szukając podmiotu, któremu mogliby powierzyć odzyskanie danych, jednocześnie poszukują informacji na temat realizacji procesu oraz odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Oto przykłady kilku, które profesjonalne firmy zajmujące się odzyskiwaniem danych słyszą wielokrotnie w ciągu każdego dnia:
- Pół roku temu zostały wykasowane wiadomości sms z telefonu – czy można je odzyskać?
- Dysk spadł w trakcie pracy z wysokości ok. 40 cm, czy dane będzie można odzyskać?
- Jaka jest wasza skuteczność? Czy dane można odzyskać w 100%
- Czy dane będą w takiej postaci jak przed usterką, tj. z ich oryginalnymi nazwami i w poprzednich lokalizacjach?
- Co z prywatnością danych – czy przeglądacie zawartość nośnika? Na dysku były bowiem dosyć frywolne zdjęcia z moja dziewczyną i wolę żeby nikt ich nie oglądał
- Czy dane są u was bezpieczne? Czy nigdzie nie wypłyną?
- Ile czasu będzie trwał proces odzyskiwania danych?
- Ile będzie kosztowało odzyskiwanie danych?
- Czy sprawdzenie dysku jest płatne? Czy ekspertyza jest płatna?
- W jaki sposób udostępniacie odzyskane dane?
- Czy dane odzyskiwane są na miejscu w punkcie do którego nośnik zostanie dostarczony?
- Czy nośnik trzeba dostarczyć osobiście?
Zapewne każda z firm z branży data recovery ma swoje odpowiedzi na tak postawione pytania klientów, jednak analizując powyższe problemy, w oparciu o informacje uzyskane w rozmowach z przedstawicielami kilku firm z branży data recovery, możliwe jest wskazanie uniwersalnych rozwiązań.
FAQ
- Pół roku temu zostały wykasowane wiadomości sms z telefonu – czy można je odzyskać?
Na możliwość odzyskania danych wpływ ma nie tyle okres jaki minął od utraty danych, ale intensywność używania urządzenia, z którego pamięci dane mają być odzyskiwane. Związane jest to ze zjawiskiem nadpisania danych, czyli wpisania nowej zawartości, w miejsce poprzednich danych. Pamięci nośników mają ograniczoną pojemność – po usunięciu danych system operacyjny urządzenia definiuje opróżnione z danych miejsce jako wole, w związku z tym pozwala na zapisywanie w nim nowej zawartości. W związku z tym, im większa jest pojemność nowych danych zapisanych na miejscu starych, tym mniejsze szanse na przywrócenie do nich dostępu.
Reasumując – jeśli przez czas od wykasowania wiadomości telefon nie był użytkowany, bądź korzystano z niego w ograniczonym zakresie (nie były przyjmowane nowe wiadomości, nie zapisywano zdjęć i innych plików) istnieje duża szansa na odzyskanie danych. W przypadku ponownego zapełnienia pamięci urządzenia nowymi danymi, szanse na odzyskanie poprzedniej zawartości są nikłe, a czasami wręcz zerowe.
- Dysk spadł w trakcie pracy z wysokości ok. 40 cm, czy dane będzie można odzyskać?
W przypadku upadku dysku, w dodatku w trakcie jego pracy, nawet bez wykonania oględzin dysku, z dużym prawdopodobieństwem można zakładać wystąpienie usterki mechanicznej, związanej z uszkodzeniami wewnętrznych podzespołów nośnika. Natomiast, by stwierdzić czy będzie możliwość odzyskania danych niezbędne jest już przeprowadzenie ekspertyzy, która pozwoli ocenić stan nośnika i rozmiar uszkodzeń. Jeśli w trakcie upadku głowica zapisu i odczytu informacji nie zarysowała talerzy, na których zapisywane są dane, istnieje bardzo duża szansa na przywrócenie dostępu do danych. Prawdopodobieństwo powodzenia operacji maleje jednak, jeśli powierzchnia talerzy została zniszczona w trakcie wypadku.
Aby zatem udzielić klientowi jednoznacznej odpowiedzi na temat możliwości odzyskania danych z dysku po upadku, konieczne jest dostarczenie go do laboratorium w celu poddania go badaniu.
- Jaka jest wasza skuteczność? Czy dane można odzyskać w 100%
To dwa różne pytania – jeśli chodzi o skuteczność, to każda firma osiąga inny poziom efektywności, w zależności od wiedzy, kompetencji, doświadczenia zespołu specjalistów, a także posiadanych narzędzi i zaplecza technologicznego. Zwykle firmy chwalą się skutecznością na poziomie 80-95%. Na jej poziom wpływa także pewna losowość związana z typami przypadków, które trafiają do danej firmy. Jeśli w wybranym okresie, klienci dostarcza do firmy niemal same dyski po upadku, z rozległymi usterkami mechanicznymi, to statystyka okaże się niekorzystna dla przedsiębiorstwa.
Jeśli zaś chodzi o pytanie o możliwość odzyskania 100% danych, to wszystko zależy od specyfiki danego przypadku. W przypadku większości awarii, albo dane można odzyskać w 100%, albo nie można odzyskać ich wcale. Na tak postawione pytanie można odpowiedzieć zatem dopiero po zdiagnozowaniu nośnika oraz ustalenia rodzaju i rozmiaru usterki.
- Czy dane będą w takiej postaci jak przed usterką, tj. z ich oryginalnymi nazwami i w poprzednich lokalizacjach?
To kolejne pytanie, na które żadna profesjonalna firma nie udzieli jednoznacznej odpowiedzi. Przed zdiagnozowaniem stanu nośnika oraz zawartych na nim danych, nie jest możliwe stwierdzenie, czy klient otrzyma dane w postaci identycznej, w jakiej znajdowały się prze utratą. Podobnie jak w pytaniu o % odzyskanych danych, tak i tu, nie można zapewnić klienta o jakości odzyskanych danych. Wszystko uzależnione jest od poziomu szkód wywołanych awarią nośnika. I choć zdarzają się przypadki, w których dane można odzyskać bez ich oryginalnych nazw i to klient musi przeszukać je i usystematyzować we własnym zakresie, to w zdecydowanej większości przypadków dane oddawane są klientowi na nowym, sprawnym nośniku w stanie jakby w ogóle nie było awarii, z zachowaniem struktury katalogowej oraz pierwotnym nazewnictwem. Po zainstalowaniu nowego dysku klient porusza się po jego strukturze jak przed usterką.
- Co z prywatnością danych – czy przeglądacie zawartość nośnika? Na dysku były bowiem dosyć frywolne zdjęcia z moja dziewczyną i wolę żeby nikt ich nie oglądał
W większości przypadków realizacja procesu odzyskiwania danych nie wymaga zaglądania w zawartość danych na nośniku. Profesjonalne narzędzia wykorzystywane w data recovery pozwalają bowiem na weryfikację poprawności przebiegu procesu przywracania dostępu do danych poprzez sprawdzenie sum kontrolnych poszczególnych plików. Jednakże, w odniesieniu do nośników noszących znamiona najpoważniejszych usterek, pliki mogą być sprawdzane są wyrywkowo w celu ustalenia ich spójności i poprawności działania.
Żaden profesjonalny podmiot nie pozwala sobie jednak na przeglądanie zawartości odzyskanych plików wyłącznie z czystej ciekawości ich treści. Po pierwsze byłoby to działanie zupełnie nie profesjonalne oraz sprzeczne z wewnętrznymi regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa danych. Z drugiej, bardziej praktycznej strony, specjalistyczne firmy mają na tyle dużo zleceń od klientów, że na oglądanie danych klientów nie mają zwyczajnie czasu.
- Czy dane są u was bezpieczne? Czy nigdzie nie wypłyną?
Odpowiedni poziom bezpieczeństwa to już indywidualna sprawa każdej firmy zajmującej się data recovery. Profesjonalny podmiot ma wdrożone polityki bezpieczeństwa danych i procedury postępowania z nimi od momentu przyjęcia nośnika od klienta, do wydania mu odzyskanych danych. W firmie poziomu eksperckiego dane nie mogą wydostać się na zewnątrz także z innego powodu – podmioty wyspecjalizowane wyłącznie w data recovery najzwyczajniej nie mogą pozwolić sobie a tego typu skandal, który mógłby doprowadzić do zamknięcia firmy.
Nieco mniejszą wagę przykłada się do kwestii bezpieczeństwa danych w małych serwisach komputerowych, które świadczą usługi odzyskiwania danych niejako przy okazji realizacji innych usług serwisowych.
Chociażby z tego względu, przed powierzeniem nośnika z danymi obcej firmie, warto zaczerpnąć o niej informacji wśród znajomych, bądź w sieci.
- Ile czasu będzie trwał proces odzyskiwania danych?
To kolejne pytanie na które nie można odpowiedzieć bez zapoznania się ze stanem nośnika. Zwykle całość prac zamyka się w czasie 7- 10 dni roboczych, chociaż czasem mogą być to nawet 3 dni, a innym razem (kiedy usterka jest wyjątkowo rozległa, bądź gdy zachodzi konieczność pozyskania dysków dawców podzespołów) termin ten może wydłużyć się nawet do miesiąca lub kilku miesięcy.
Niemniej jednak większość firm dosyć szybko przeprowadza diagnozę, która pozwala między innymi na oszacowanie czasu niezbędnego na przeprowadzenie procesu odzyskiwania danych. Analiza taka, w zależności od firmy trwa od kilku godzin, do kilku dni. Są nawet firmy, które oferują diagnostykę w 15 minut, do takiej oferty należy podejść jednak z pewną ostrożnością. Zazwyczaj ocena stanu nośnika wymaga podłączeni ago do urządzeń diagnostycznych, dokładnych oględzin (w tym również stanu elementów mechanicznych nośnika w warunkach laboratoryjnych), co nawet fizycznie nie jest możliwe do przeprowadzenia w ciągu kilkunastu minut. Do tego, gotowość podjęcia prac w tak krótkim terminie może oznaczać, że firma nie ma zbyt dużo pracy, to zatem może przekładać się na poziom jej wiedzy oraz doświadczenia niezbędne do skuteczności w realizacji zlecenia.
Zatem szybko, nie musi oznaczać w przypadku odzyskiwania danych dobrze.
- Ile będzie kosztowało odzyskiwanie danych?
W większości firm ceny odzyskiwania danych uzależnione są nie od ilości czy jakości danych, ale od rodzaju i rozmiaru usterki, a zatem także od poziomu skomplikowania prac oraz ilością sprawnych podzespołów niezbędnych do prawidłowej realizacji zlecenia. W związku z tym, przed przeprowadzeniem ekspertyzy, która pozwoli na poznanie poziomu usterki nie jest możliwe wskazanie kosztów realizacji usługi.
Choć klienci próbują wymusić czasami we wstępnej rozmowie telefonicznej wskazanie konkretnej kwoty, to żaden profesjonalny podmiot nie zadeklaruje na tym etapie ostatecznej ceny. A jeśli od kogoś usłyszymy konkretną sumę, to może okazać się, że służy to wyłącznie ściągnięciu klienta do firmy, bowiem już po dostarczeniu cena drastycznie wzrasta.
- Czy sprawdzenie dysku jest płatne? Czy ekspertyza jest płatna?
Odpłatność za przeprowadzenie prac diagnostycznych, czyli ustalenie rodzaju oraz rozmiaru usterki jest już indywidualną kwestią rozwiązywaną na poziomie każdej z firm data recovery.
Chyba wszystkie firmy reprezentujące wysoki poziom usług oraz dbające o zaufanie i zadowolenie klientów oferują bezpłatną analizę. Wynika to właśnie z faktu, iż przed sprawdzeniem nośnika nie można wskazać konkretnej ceny odzyskiwania danych, z drugiej strony nie można również przymusić klienta do zakupu usługi bez znajomości ceny.
Mniejsze serwisy pobierają często opłatę w wysokości kilkuset złotych za sprawdzenie dysku. Niektóre z nich naliczają opłatę wyłącznie w sytuacji kiedy klient nie zdecyduje się na realizację usługi odzyskiwania danych. Jeśli decyduje się na dalsze prace nad dyskiem i płaci za data recovery, to opłata za analizę nie jest pobierana.
- W jaki sposób udostępniane są odzyskane dane?
W większości przypadków sposób przekazania danych zdeterminowany jest przez ich ilość. Jeśli danych jest dużo (kilkadziesiąt – kilkaset Gb), to jedynym rozsądnym rozwiązaniem jest przeniesienie ich na sprawny nośnik – dostarczony przez klienta, bądź zakupiony na jego zlecenie przez firmę.
Jeśli odzyskiwane są pojedyncze pliki o niewielkim rozmiarze, to czasami nagrywane są na płytę, pendrive, czy udostępniane za pośrednictwem jakiegoś bezpiecznego połączenia online.
- Czy dane odzyskiwane są na miejscu w punkcie do którego nośnik zostanie dostarczony?
Profesjonalne firmy data recovery posiadają zazwyczaj jedno specjalistyczne laboratorium w siedzibie głównej przedsiębiorstwa, obsługujące nośniki dostarczane z całego kraju.
Choć część firm wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klienta posiada sieć punktów, które w ich imieniu przyjmują nośniki, to nadal docelowym miejscem realizacji usługi jest laboratorium. Klienci bywają czasami rozczarowani taka sytuacją, oczekują bowiem, że prace będą prowadzone w miejscu, do którego dostarczyli nośnik, to obiektywnie patrząc nie ma praktycznie możliwości by firmy posiadały laboratoria w wielu miejscach w kraju.
Wynika to przede wszystkim z wysokiej specjalizacji narzędzi i rozwiązań stosowanych w takich laboratoriach. Koszt wyposażenia każdego z nich to co najmniej kilkaset tysięcy złotych. Do tego dochodzi problem profesjonalnej kadry specjalistów zajmujących się odzyskiwaniem danych. Gdyby firmy chciały budować laboratorium we wszystkich większych miastach w Polsce, to koszt odzyskiwania danych byłby zupełnie poza zasięgiem przeciętnego klienta. A już dziś wydaje się, że ceny usług odzyskiwania danych do niskich nie należą.
- Czy nośnik trzeba dostarczyć osobiście?
Sposób dostarczenia nośnika do firmy data recovery to również zwykle kwestia umowna. Zazwyczaj nie ma jednak wymogu osobistej wizyty w firmie w celu złożenia zamówienia. Często wystarczy przekazanie go osobie upoważnionej, bądź wysyłka za pośrednictwem poczty lub firmy kurierskiej.
Z punktu widzenia klienta poszukującego informacji o możliwości odzyskania danych przed którym stoi wybór firmy, której zdecyduje się powierzyć swe dane, powyższe odpowiedzi mogą wydawać się mało konkretne i niejasne. Wszystkie pozostawiają bowiem stosunkowo dużą dozę niepewności. Jednakże, żadna profesjonalna firma, przez zbadaniem stanu nośnika nie pozwoli sobie na składanie jednoznacznych deklaracji, czy to w zakresie samych możliwości odzyskania danych, czy też dotyczących ilości oraz jakości informacji uzyskanych w wyniku procesu ich przywracania.
Z drugiej strony każdy szanujący się wykonawca dba o kwestie bezpieczeństwa powierzonych danych, posiada odpowiednie zapisy w umowach z klientami w tym zakresie, bez wahania podpisze także dodatkowe porozumienia dotyczące powierzenia danych czy poufności. Niepokój powinna wzbudzić raczej odmowa podpisania takiego dokumentu, co oznaczać może, że firma nie jest w stanie zapewnić danym odpowiedniej ochrony i zdaje sobie z tego sprawę.
Mając jednak pełen obraz przebiegu realizacji procesu odzyskiwania danych jaki wyłoni się po rozmowie wstępnej z potencjalnymi wykonawcami, klient sam musi podjąć decyzję komu można zaufać, a komu nie. I choć może nie wszyscy się z tym zgodzą, to nie cena powinna być podstawowym czynnikiem przy wyborze wykonawcy usługi odzyskiwania danych.
