Komenda TRIM odpowiada za komunikację z kontrolerem dysku SSD i ma na celu przyspieszenie pracy nośnika. Jest jednak niebezpieczna dla danych, bowiem nawet omyłkowe usunięcie pliku może stanowić operację nieodwracalną w skutkach.
ODZYSKIWANIE DANYCH PO WYKASOWANIU
W większości przypadków wykasowane z dysku dane można z łatwością przywrócić. Usunięte informacje przenoszone są do kosza, zatem zmieniają tylko swą lokalizację, dlatego mogą być przywrócone na swoje pierwotne miejsce przy zastosowaniu prostej komendy Przywróć.
Dopiero opróżnienie kosza sprawia, że pliki przestają być one dostępne dla użytkownika, zaś system definiuje miejsce jako zwolnione do ponownego zapisu. Pomimo tego, nadal można przywrócić dostęp do danych przy użyciu odpowiednich rozwiązań programowych.
Oczywiście, w takich przypadkach, lepiej przekazać sprawę odzyskiwania danych usuniętych, wykasowanych, czy utraconych na skutek sformatowania nośnika, specjalistom z laboratorium odzyskiwania danych, niż podejmować samodzielne próby. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż firmy data recovery dysponują profesjonalnymi narzędziami do przeprowadzania tego typu operacji, z drugiej zaś strony brak doświadczenia i wiedzy użytkownika urządzenia, skutkuje zwykle zapisywaniem programu do odzyskiwania danych na dysku, z którego informacje mają być odzyskiwane, co prowadzi najczęściej do nadpisania informacji. Zapisywanie bowiem nowych informacji na dysku sprawia, że zamazuje się dostęp do poprzedniej zawartości.
Biorąc to wszystko pod uwagę okazuje się, że droga od wykasowania danych, co całkowitego braku możliwości ich odzyskania jest dosyć długa, zaś użytkownik musi się sporo natrudzić, żeby zamknąć możliwość odzysku informacji.
ODZYSKIWANIE DANYCH Z WŁĄCZONĄ FUNKCJĄ TRIM
Nieco inaczej jest w przypadku dysków SSD, w przypadku włączenia z poziomu systemu operacyjnego funkcji TRIM. Specyfika zapisu danych na dyskach półprzewodnikowych jest nieco inna niż w przypadku tradycyjnych talerzowych dysków, co wynika poniekąd także ze specyfiki ich budowy. W odróżnieniu od dysków HDD, dane na dyskach SSD zapisywane są nie na metalowych, bądź szklanych krążkach, lecz na kościach pamięci, podzielonych na bloki, te zaś na karty. Kontroler dysku odczytuje poszczególne strony, jednak by dokonał zapisu musi mieć pewność, że strona jest pusta. Jeśli jednak obszar ten zawiera jakieś informacje, to przed kolejnym zapisem musi je uprzednio wymazać, zaś czyścić można tylko całe bloki. Wszystko to sprawia, że przed każdą operacją zapisu, dysk musi wykonać bardzo dużo operacji, odwoływać się do poszczególnych obszarów pamięci i sprawdzać ich dostępność. Zwykła operacja zapisu informacji sprowadza się zatem do konieczności sprawdzenia dostępności przestrzeni, wymazania z niej danych, wysłania odpowiedniego komunikatu i dopiero na końcu wgrania nowych danych. W efekcie spada wydajność nośnika, wydłuża się czas dostępu do informacji, jednym słowem dysk zwalnia.
By użytkownik nie odczuwał konieczności wykonania w tle tak dużej ilości operacji pomocna okazuje się funkcja TRIM, dzięki której przy usuwaniu danych od razu generowana jest informacja, że zwolnione miejsce jest puste. Przy operacji zapisu nowych danych nie ma już zatem konieczności przeszukiwania zasobów flasha i dopytywania poszczególnych jego fragmentów o dostępność przestrzeni na nowe dane. W efekcie jednak, znacznie skraca się droga pozwalająca na przywrócenie dostępu do danych, już bowiem samo usunięcie danych sprawia, że każdy nowy plik zapisany na dysku, nadpisuje poprzednią zawartość, co praktycznie uniemożliwia przywrócenie dostępu do niej nawet przez specjalistyczne laboratorium odzyskiwania danych.
JAK SPRAWDZIĆ CZY FUNKCJA TRIM JEST WŁĄCZONA?
Jest to bardzo proste – wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki w ikonę systemu Windows i wybrać funkcję Wiersz polecenia (administrator), a następnie wpisać okna, które pojawi się na monitorze komendę
fsutil.exe behavior query disabledeletenotify
Wynik wyświetli się na ekranie – przedstawiony jest w symbolach 0 i 1. Poniższy komunikat
NTFS DisableDeleteNotify = 0
oznacza, że TRIM jest włączony. Dezaktywacja możliwa jest przy użyciu komendy
fsutil behavior set disabledeletenotify 1
Jeśli jednak weryfikacja wskaże wynik
NTFS DisableDeleteNotify = 1
oznacza to, że funkcja TRIM jest wyłączona. Jej ponowna aktywacja odbywa się poprzez komendę
fsutil behavior set disabledeletenotify 0
WYŁĄCZENIE FUNKCJI TRIM NICZYM POLISA UBEZPIECZENIOWA DLA TWOICH DANYCH
Korzystanie z funkcji TRIM uzależnione jest od potrzeb i oczekiwań użytkownika względem swojego sprzętu. Być może jej aktywacja usprawnia pracę dysku, jednak utrudnia, a często wręcz uniemożliwia odzyskanie danych. I choć zapewne nikt nie przewiduje, że kiedykolwiek dotknie go problem utraty danych na skutek omyłkowego usunięcia i będzie musiał borykać się z koniecznością odzyskiwania omyłkowo usuniętych danych, to jak wskazują statystyki prowadzone przez firmy data recovery, błędy użytkowników stanowią co najmniej 20% wszystkich przypadków utraty danych. Warto być może zatem zabezpieczyć się na wypadek usunięcia zbyt dużej ilości informacji, czy konieczności przywracania dostępu do nich z powodu braku wcześniejszej archiwizacji i dezaktywować funkcję TRIM.
