Zgodnie z ustawą o usługach detektywistycznych z dnia 06 lipca 2001 roku usługami detektywistycznymi są czynności polegające na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o osobach, przedmiotach i zdarzeniach, realizowane na podstawie umowy zawartej ze zleceniodawcą, w formach i w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych.
Metody pracy detektywów
Przepisy prawne regulujące pracę detektywów nie definiują metod jakimi pozyskują oni informacje na rzecz swoich klientów. Ustawa nakłada jedynie obowiązek kierowania się zasadami etyki oraz lojalnością wobec zlecającego usługę i szczególną starannością, tak by nie naruszyć wolności i praw człowieka i obywatela.
Ponadto detektyw nie może stosować środków technicznych oraz metod i czynności operacyjno-rozpoznawczych, zastrzeżonych dla upoważnionych organów – np. policji i innych służb.
Należy zatem przyjąć, iż detektywi mogą podejmować wszelkie działania dzięki którym uzyskają potrzebne informacje, o ile nie są one zabronione przez prawo.
Dowody elektroniczne
Ze względu na fakt, iż coraz większa ilość informacji tworzona jest i przechowywana z wykorzystaniem elektronicznych nośników informacji, detektywi mogą w swych działaniach wspierać się możliwościami jakie dają narzędzia informatyki śledczej. W tym zakresie możliwe jest zatem pozyskiwanie informacji z nośników danych przekazanych detektywowi przez klienta, bądź pozyskanych w toku prowadzonych czynności. W tym celu eksperci z zakresu odzyskiwania danych oraz computer forensic analizują zawartość nośników elektronicznych pod kątem występowania określonych treści, bądź podejmują działania zmierzające do odzyskania usuniętych danych. W efekcie opracowywany jest specjalistyczny raport zawierający odpowiedzi na tezy postawione w zleceniu.
Efekty pracy informatyków śledczych wykorzystywane mogą
być zatem w szczególności w sprawach wchodzących do zakresu działalności detektywów, do których należą:
1. Sprawy wynikające ze stosunków prawnych dotyczących osób fizycznych
2. Sprawy wynikające ze stosunków gospodarczych dotyczące:
a) wykonania zobowiązań majątkowych, zdolności płatniczych lub wiarygodności w tych stosunkach
b) bezprawnego wykorzystywania nazw handlowych lub znaków towarowych, nieuczciwej konkurencji lub ujawnienia wiadomości stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa lub tajemnicę handlową
3. Sprawdzanie wiarygodności informacji dotyczących szkód zgłaszanych zakładom ubezpieczeniowym
4. Poszukiwanie osób zaginionych lub ukrywających się
5. Poszukiwanie mienia
6. Zbieranie informacji w sprawie, w której toczy się postępowanie karne, postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe albo inne, jeżeli w toku postępowania można zastosować przepisy prawa karnego.
Nośniki, które mogą podlegać badaniom w ramach informatyki śledczej
Computer forensic pozwala na badanie zawartości wszelkiego rodzaju elektronicznych nośników danych, na których zapisywane są informacje cyfrowe. W zdecydowanej większości przypadków będą to dyski twarde komputerów i laptopów, pamięci stosowane w urządzeniach mobilnych, a także telefony i smartfony.
Materiał dowodowy stanowić mogą wszelkie treści które analitycy znajdą na badanym nośniku – przechowywane aktualnie w jego pamięci, a także dane usunięte oraz informacje o wszelkiej aktywności z wykorzystaniem urządzenia. Na dowody elektroniczne mogą składać się zatem dokumenty znajdujące na nośniku, bądź odzyskane po wykasowaniu, wiadomości sms i mms, wszelka komunikacja prowadzona przy użyciu poczty mailowej lub różnego rodzaju komunikatorów, czy też historia przeglądanych stron internetowych. Dowód stanowić mogą także informacje o operacjach wykonywanych na danym nośniku, np. daty utworzenia czy wykasowania plików, zainstalowania systemu operacyjnego, oprogramowania oraz wszelkie ślady pozostawione przez użytkownika na nośniku.
Analiza treści zgromadzonych na nośniku pozwala również określić czy noszą one znamiona czynów zabronionych, np. poprzez określenie źródła ich pochodzenia, ewentualnie poprzez uznanie treści za niezgodne z prawem (np. dane zawierające pornografię dziecięcą).
Raporty tworzone przez biegłych z zakresu informatyki śledczej stanowią zatem doskonałe uzupełnienie oferty usług biur detektywistycznych. Informacje i dowody pochodzące z elektronicznych nośników informacji, gromadzone w ramach działań prowadzonych przez detektywów mogą być wykorzystywane zarówno w sprawach cywilnych jak i karnych.
