W dobie rozwoju technologii informatycznych coraz większego znaczenia nabierają materiały dowodowe pochodzące z elektronicznych nośników informacji, a więc z komputerowych dysków twardych, telefonów, smartfonów, kart pamięci.
Kodeks postepowania karnego nie zawiera definicji dowodu, ani tym bardziej dowodu elektronicznego. W związku z tym należy przyjąć, że dowodem elektronicznym będą każde dane elektroniczne mające znaczenie dla prowadzonego postępowania.
Co może stanowić zatem dowód elektroniczny:
Dowodem elektronicznym mogą być wszelkie dane i informacje zapisane w pamięci nośnika elektronicznego, w szczególności:
– dokumenty przechowywane na elektronicznych nośnikach informacji, np. pliki office, zdjęcia, filmy, bazy danych, programy
– poczta elektroniczna
– wiadomości sms, mms
– wiadomości przesyłane za pośrednictwem różnego rodzaju komunikatorów, np. messenger, whatsapp
– historia przeglądanych stron internetowych oraz ściąganych z nich treści
– dane odzyskane po ich usunięciu
– informacje o danych usuniętych z nośnika
– informacje o wszelkich operacjach dokonywanych przy użyciu danego sprzętu, jak daty utworzenia pliku, ostatniego dostępu do niego, podłączanych urządzeniach
Rodzaje przestępstw, w których można użyć dowodu elektronicznego
Dowody elektroniczne będą występowały we wszystkich przestępstwach dokonanych przy użyciu sprzętu komputerowego, w szczególności z grupy przestępstw przeciwko ochronie informacji, jak np. ataki hakerskie, włamania do sieci.
Poza tym, dowód elektroniczny może być dopuszczony w każdej innej sprawie, w której możliwe będzie pozyskanie danych z nośnika elektronicznego, zawierających treści istotne dla prowadzonego postępowania, np.
– pochodzące z analizy korespondencji mailowej w sprawie zaniedbania przy wdrożeniu procedur BHP przez kierownika jednostki organizacyjnej, której pracownik poniósł śmierć w wypadku przy pracy
– pochodzące z analizy operacji dokonywanych przy wykorzystaniu komputera firmowego przez pracownika, który wykradł firmową bazę danych
– wiadomości sms pochodzące z telefonu, za pomocą którego sprawca morderstwa komunikował się ze swym pomocnikiem
Wartość dowodu elektronicznego
Wartość dowodu elektronicznego uzależniona jest przede wszystkim od sposobu jego pozyskania oraz właściwego zabezpieczenia nośnika danych. Dowody elektroniczne są bowiem narażone na zniekształcenie, z racji możliwości zmodyfikowania danych.
W związku z powyższym, by dowód elektroniczny był dla organów ścigania wiarygodny, konieczne jest jego pozyskanie przez powołanego w tym celu biegłego. Efektem jego pracy analitycznej nad nośnikiem elektronicznym, będzie opracowanie raportu zawierającego wnioski z przeprowadzonych prac oraz ujawnione dowody.
Zabezpieczenie nośników danych
Przed podjęciem jakichkolwiek prac związanych z przeszukiwaniem nośnika oraz analizą pozyskanych danych, biegły powinien wykonać jego kopię binarną, zabezpieczoną sumą kontrolną.
W żadnym wypadku nie należy prowadzić prac bezpośrednio na nośniku źródłowym, bowiem jakakolwiek czynność dokonana przez biegłego może powodować zmianę zapisu danych, co zniekształca obraz i może stanowić podstawę podważenia wiarygodności dowodu.
W związku z tym komputery i nośniki danych zabezpieczane na miejscu zdarzenia przez policję nie powinny być włączane bez uprzedniego uruchomienia blokera uniemożliwiającego jakikolwiek zapis.
