Informatyka śledcza ma niezwykle szeroki i uniwersalny zakres zastosowania. Może być wykorzystywana przez organy ścigania w celu pozyskiwania cyfrowych dowodów w prowadzonych przez nie postępowaniach. Cieszy się również zainteresowaniem wśród podmiotów prywatnych, zwłaszcza w sprawach cywilnych, których są stroną.
Spektrum spraw, w których wykorzystywane są narzędzia stosowane w informatyce śledczej jest naprawdę szerokie. Do firm świadczących usługi computer forensic zgłaszają się naprawdę wszyscy – urzędy, różnego rodzaju organizacje, przedsiębiorstwa komercyjne oraz osoby fizyczne. Dowody elektroniczne zyskują bowiem na znaczeniu (ich wartość dowodowa jest równa z dowodami tradycyjnymi) z uwagi na powszechność używania telefonów, smartfonów, laptopów, stacji roboczych oraz innych urządzeń wyposażonych w pamięci cyfrowe, w których przechowywane są dane w postaci elektronicznej. Z usług computer forensic można skorzystać zatem we wszystkich przypadkach, w których istnieje możliwość pozyskania dowodu z nośnika elektronicznego.
Dzięki uprzejmości jednej z firm świadczących usługi z zakresu informatyki śledczej, możemy zaprezentować kilka przykładów, w których analiza zapisów nośników cyfrowych pozwoliła na zgromadzenie materiału dowodowego, który został wykorzystany jako dowód elektroniczny w postępowaniu sądowym. Oczywiście nie uzyskaliśmy szczegółów spraw, a jedynie ich poglądowy przekrój.
Wybuch linii produkcyjnej skutkujący wypadkiem śmiertelnym
Jedna z firm z branży spożywczej nie zadbała o wdrożenie na czas odpowiednich procedur z zakresu BHP w procesie produkcji. W efekcie, na linii produkcyjnej doszło do wybuchu, na skutek którego zginął pracownik zakładu. Sprawą zajęła się prokuratura, która postawiła kierownikowi firmy zarzuty nieumyślnego spowodowania śmierci. W efekcie zabezpieczenia dysków twardych serwerów firmy hostingowej, która przechowywała pocztę elektroniczną firmy spożywczej, został zgromadzony materiał obciążający, świadczący o licznych zaniedbaniach, mimo wielokrotnych sygnałów wskazujących na nieprawidłowości pochodzących od pracownika, który zginął.
Kradzież baz danych przez nieuczciwego pracownika
Pracownik dużej firmy z branży marketingowej tuż przed swoim odejściem z pracy skopiował bazę klientów firmy oraz realizowanych na ich rzecz kontraktów, a następnie wykasował część danych z dysku komputera na którym pracował. Dane przesłał za pomocą prywatnej poczty do konkurencyjnej firmy, w której znalazł zatrudnienie. Były pracodawca stosunkowo szybko wykrył incydent i zgłosił się po pomoc do specjalistów od informatyki śledczej. Ci po zbadaniu śladów na dysku komputera z łatwością odzyskali usunięte oddane oraz wskazali ścieżkę postępowania pracownika. W wyniku podjętych czynności ustalili, że dane zostały wysłane z komputera pracodawcy, jednak przy użyciu konta pocztowego na jednym z postali internetowych. To już wystarczyło, by były pracownik poniósł odpowiedzialność za swój czyn.
Żart uczniów z nauczycielki przerodził się w prawdziwy dramat
Uczniowie jednej ze szkół średnich nie za bardzo lubili surową nauczycielkę, w związku z czym wpadli na pomysł „ukarania” jej. W efekcie, do gotowych fotografii roznegliżowanych kobiet dokleili głowę nauczycielki i zmieścili zdjęcia na portalach erotycznych. Życie kobiety przerodziło się w prawdziwe piekło, zwłaszcza że rzecz działa się w niewielkiej miejscowości. Choć specjaliści computer forensic zdołali ustalić sprawcę, a uczeń poniósł karę, to nauczycielka musiała zmienić miejsce zamieszkania, ponieważ ludzie w tej małej społeczności zatruli jej życie.
Działanie członka zarządu na szkodę firmy i utrata intratnych zleceń
Po tym jak jedna z firm z branży nowych technologii, dostarczającej rozwiązania kryptograficzne dla armii, lotnictwa i organizacji rządowych, zaczęła przegrywać kolejne przetargi, okazało się, że członek rodziny osoby piastującej wysokie stanowisko menedżerskie w firmie prowadzi działalność z niemal bliźniaczą ofertą produktową. Z uwagi na funkcję jaką osoba pełniła w strukturach firmy IT, miała dostęp do wielu poufnych informacji, które następnie przekazywała rodzinie. Ta znając dostawców urządzeń oraz ceny stosowane przez konkurenta, mogła oferować nieco niższe stawki, przez co podpisała wiele lukratywnych kontraktów. Choć pracownik firmy wykazał się niezwykłą ostrożnością, to informatycy śledczy odnaleźli ślady jego nieuczciwej działalności, noszącej znamiona z pograniczu szpiegostwa przemysłowego i kradzieży danych należących do pracodawcy. Nie trzeba chyba mówić, że firma IT wygrała proces, z byłym już menedżerem i wywalczyła w sądzie wysokie odszkodowanie.
Niebezpieczny romans biurowy
Po tym jak żona coraz później wracała z pracy tłumacząc się nawałem pracy i ciągłymi nadgodzinami, mąż zaczął nabierać podejrzeń co do jej wierności. Baczniej zaczął obserwować małżonkę, która nagle bardziej zaczęła chronić swój telefon – wprowadziła hasło i zabierała ze sobą smartfona nawet do łazienki. Jako, że telefon wchodził do wspólnoty małżeńskiej i mąż również mógł nim dysponować, zlecił zbadanie jego zawartości ekspertom z firmy zajmującej się informatyką śledczą. Ci po przeanalizowaniu zapisów telefonu ujawnili niezwykle bogatą korespondencję, prowadzoną z szefem kobiety. Mąż po zapoznaniu się z treścią smsów na przemian bladł i czerwieniał. Zgromadzony materiał stanowił silny dowód w postępowaniu rozwodowym oraz w sprawie opieki nad dziećmi. Tego czy kochankowie nadal są razem, niestety nie wiemy.
Jak widać informatyka śledcza jest odpowiedzią na potrzeby wszystkich – firm, instytucji oraz osób fizycznych. Znajduje zastosowanie we wszelkich typach spraw – karnych, pracowniczych, cywilnych, z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, a także zwalczania nieuczciwej konkurencji. Każdy może być klientem firmy świadczącej usługi informatyki śledczej, kiedy zajdzie potrzeba odczytania zapisów z urządzeń wyposażonych w pamięć cyfrową w celu pozyskania elektronicznego materiału dowodowego. Biegli zakresu computer forensic zabezpieczają nośnik, analizują jego zapisy, a następnie opracowują raport zawierający wnioski z przeprowadzonych badań. Dowody elektroniczne mają w tej chwili taką samą rangę jak dowody analogowe, są zatem dopuszczane w postępowaniach przygotowawczych oraz sądowych. Stanowią materiał służący za podstawę uzyskania korzystnego wyroku – skazującego dla sprawcy w postępowaniu karnym lub odszkodowania w postępowaniu cywilnym.
