Odzyskiwanie danych to proces przywracania dostępu do zasobów cyfrowych utraconych na skutek awarii urządzenia, bądź błędu użytkownika. W celu zapewnienia najwyższej skuteczności działań laboratoria muszą korzystać ze specjalistycznych urządzeń, wspierających pracę ludzką i automatyzujących proces przetwarzania i analizy danych.
CZYNNOŚCI PODEJMOWANE PRZEZ SPECJALISTĘ Z LABORATORIUM ODZYSKIWANIA DANYCH
Odzyskiwanie danych to dziedzina profesjonalnych usług informatycznych, mająca na celu przywracanie dostępu do utraconych informacji, zapisanych uprzednio na elektronicznym nośniku danych. Na wysoką efektywność i skuteczność działań laboratorium odzyskiwania danych składa się szereg czynników, w tym wykształcona i doświadczona kadra, procedury zapewniające bezpieczeństwo realizowanego procesu i poufność odzyskanych danych, a także specjalistyczne narzędzia programowo – sprzętowe, projektowane i produkowane wyłącznie na potrzeby branży data recovery.
W zależności od rodzaju nośnika, typu i rozmiaru usterki, a także okoliczności i przyczyn utraty danych specjaliści postępują według wybranych procedur. Wszelkie prace zmierzające do odzyskania danych każdorazowo poprzedza analiza, mająca na celu zbadanie stanu nośnika, ocenę szans na uzyskanie dostępu do informacji, a także wskazanie możliwej do zastosowania ścieżki. Z kolei w zależności od rodzaju usterki (logicznej, bądź fizycznej) wybierane są odpowiednie narzędzia, należy bowiem wiedzieć, że praktycznie nie ma uniwersalnych rozwiązań znajdujących zastosowanie w każdej sytuacji, zaś wszystkie z nich posiadają określone spektrum możliwości i funkcjonalności.
Z kolei część prac wymaga wykonania wyłącznie czynności manualnych, jak np. wymiana uszkodzonych podzespołów dysku twardego na sprawne, pochodzące z donora, bądź wylutowanie układów pamięci metodą chip off z telefonu komórkowego, smartfona, czy innego urządzenia mobilnego. Dopiero wykonanie niezbędnych prac ręcznych pozwala na użycie urządzenia, bądź programu automatyzującego dalszy proces.
PROFESJONALNE NARZĘDZIA WSPOMAGAJĄCE PRACĘ LABORATORIUM ODZYSKIWANIA DANYCH
Na rynku dostępnych jest całe spektrum programów i urządzeń przeznaczonych do użytku komercyjnego, czyli płatnych rozwiązań zaawansowanych technologicznie i gwarantujących wysoki poziom skuteczności działań, w przeciwieństwie do wielu bezpłatnych programów do odzyskiwania danych, wykorzystywanych niekiedy podczas samodzielnych prób przywracania dostępu do utraconych informacji (co zdecydowanie odradzamy – nieumiejętne eksperymenty na danych mogą zakończyć się ich nieodwracalnym zniszczeniem plików, o czym pisaliśmy tutaj).
Do najpopularniejszych narzędzi serwisowych dedykowanych branży data recovery należą:
- PC-3000
PC-3000 to jedno z podstawowych narzędzi do diagnostyki i odzyskiwania danych z dysków twardych, w które wyposażone jest każde laboratorium data recovery na świecie. Sprzęt nie ma sobie równych i wraz z innymi urządzeniami ze stajni ACE LABORATORY, np. Data Extractor pozwala na odzyskiwanie danych z nośników noszących znamiona nawet najpoważniejszych usterek mechanicznych, przy czym jest sprzęt bardzo uniwersalny i znajduje zastosowanie do dysków twardych wszystkich producentów, zarówno starszych modeli, jak również współczesnych egzemplarzy.
PC-3000 posiada również moduły obsługujące dyski SSD, a także zaawansowane technologicznie macierze RAID, pracujące w różnych konfiguracjach.
- Visual Nand Reconstructor i eMMC Nand Reconstructor
VNR i eMMC to kompleksowe rozwiązania autorstwa polskiej firmy Rusolut, będące efektem wielu lat doświadczenia i prac badawczo – rozwojowych prowadzonych przez spółkę. Sprzęt przeznaczony jest dla nośników pamięci opartych o technologię flash, zatem telefonów komórkowych i smartfonów, kart pamięci, pendrive, dysków SSD oraz wszystkich pozostałych urządzeń multimedialnych wyposażonych w pamięć NAND i obsługuje niemalże wszystkie dostępne na rynku modele telefonów i układów pamięci.
Narzędzie stanowi uniwersalną platformę składającą się z części sprzętowej obejmującej czytnik/reader wraz z zestawami różnych adapterów, dedykowanych pracy z różnymi typami układów pamięci, wspieranej przez oprogramowanie pozwalające na kompleksową analizę oraz wyszukiwanie danych. Co najważniejsze, eMMC, jako jedyne na świecie pozwala na odzyskiwanie danych z pamięci uszkodzonych.
- DMDE, R-Studio, UFS Explorer, Stellar Data Recovery, ReclaiMe – profesjonalne programy do odzyskiwania danych
DMDE to program przeznaczony do odzyskiwania i rekonstrukcji danych utraconych z przyczyn logicznych, tj. wykasowanych, usuniętych, po sformatowaniu nośnika, pozwala również na wyszukiwanie utraconych partycji. Znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do dysków twardych, jak również innych nośników, np. pamięci flash.
R-Studio to wszechstronna platforma softwareowa pozwalająca na odzyskiwanie danych z dysków twardych, w szczególności plików wykasowanych przez użytkownika, wykasowanych na skutek działania wirusa, po sformatowaniu partycji, czy niedostępnych na skutek uszkodzenia sektorów dysku (bad sectors).
UFS Explorer nadaje się do wykorzystania na potrzeby odzyskiwania danych z dysków twardych, pamięci USB, kart pamięci, urządzeń NAS, macierzy RAID oraz maszyn wirtualnych, utraconych na skutek przypadkowego usunięcia, błędów w działaniu oprogramowania, uszkodzenia systemu plików, sformatowania nośnika, awarii sprzętowych, a także działania wirusów.
Stellar Data Recovery to program przeznaczony głównie do odzyskiwania danych z dysków twardych, dysków SSD oraz nośników USB. Pozwala na przywracanie dostępu do danych usuniętych, niezależnie od rodzaju pliku, w tym poczty email, zdjęć, filmów oraz plików audio.
ReclaiMe Pro to narzędzie wykorzystywane w odzyskiwaniu danych ze wszystkich typów nośników, jednak szczególne zastosowanie znajduje w przypadkach utraty danych z macierzy RAID, kiedy użytkownik nie do końca zna pierwotną konfigurację macierzy. Na podstawie analizy zapisu na dyskach program potrafi wskazać lokalizację sum kontrolnych (bada entropię, czyli stopień nieuporządkowania zapisu), co pozwala łatwo określić kolejność dysków oraz rozmiar pojedynczego bloku sekwencji.
- Grzebienie do przekładania głowic firmy HDD Surgery
Wymiana uszkodzonych głowic w dysku twardym na sprawne, pochodzące z dysku dawców podzespołów to jedno z większych wyzwań z jakim muszą zmierzyć się specjaliści w laboratorium odzyskiwania danych. Czynność wymaga doskonałej precyzji, doświadczenia oraz znajomości budowy dysków twardych, w tym niuansów właściwych wybranym producentom, czy modelom nośników. Nieumiejętne przeprowadzenie procesu może skutkować nie tylko zniszczeniem samych podzespołów, ale również powierzchni talerzy, co prowadzi do pogorszenia stanu nośnika i braku możliwości odzyskania danych.
Operacja wymiany podzespołów jest tym bardziej ryzykowna i złożona, im większą ilość talerzy i głowic posiada dysk. Wystarczy bowiem jeden niewłaściwy ruch, by zniweczyć cały proces. Z pomocą w takich przypadkach przychodzi produkt serbskiej firmy HDD Surgery, tj. grzebienie do przekładania głowic, które pozwalają na wymianę głowic w bezpieczny i łatwy sposób, bez kontaktu pomiędzy głowicami i talerzami w procesie demontażu z dysku dawcy i instalacji w nośniku uszkodzonym.
Producent posiada w swej ofercie grzebienie do przekładania głowic w dyskach praktycznie wszystkich producentów, tj. Seagate, Western Digital, Samsung, Maxtor, Toshiba, Hitachi.
Narzędzia powyższe stanowią podstawę wyposażenia laboratorium odzyskiwania danych, bez nich proces data recovery jest praktycznie niemożliwy do realizacji. Oczywiście na rynku dostępnych jest wiele innych programów, urządzeń i narzędzi, które dodatkowo ułatwiają i automatyzują pracę z dyskami twardymi. W związku z tym profesjonalne laboratorium data recovery posiada zwykle cały wachlarz rozwiązań programowo – sprzętowych, które znajdują zastosowanie w różnych przypadkach uszkodzeń elektronicznych nośników danych. Wiele firm posiadających wieloletnie doświadczenie stosuje również autorskie rozwiązania i metody pracy, które umożliwiają skuteczny odzysk danych niezależnie od przyczyny ich utraty.
