Macierze RAID to zaawansowane rozwiązania softwareowo – sprzętowe, mające za zadanie zwiększenie przestrzeni dyskowej na potrzeby przechowywania danych, bądź podniesienie wydajności pracy sprzętu i poziomu bezpieczeństwa zapisywanych informacji.
CZYM JEST MACIERZ RAID?
Macierze RAID konfigurowane są z użyciem dwóch, bądź większej ilości dysków. W prostszych rozwiązaniach, wykorzystywanych do archiwizacji danych domowych, bądź na potrzeby małego biznesu stosuje się zazwyczaj zwykłe dyski HDD. W bardziej złożonych konstrukcjach, przeznaczonych do pracy ciągłej oraz wykonywania wielu operacji jednocześnie wykorzystywane są o wiele bardziej odporne dyski SCSI, bądź SAS. Dyski połączone są ze sobą zwykle poprzez wykorzystanie dedykowanych temu celowi półek, bądź urządzeń typu NAS lub SAN, kontrolera oraz odpowiedniego oprogramowania.
Rozwiązania takie stosuje się przede wszystkim jako element w profesjonalnych serwerowniach instalowanych w centrach danych, ale także w firmach i instytucjach, które cenią sobie bezpieczeństwo i wydajność pracy. Macierze raid coraz częściej znajdują także zastosowanie w części małych firm, jednak nadal nie jest to standard w zakresie przetwarzania i archiwizacji firmowych danych. Odpowiednia konfiguracja macierzy wymaga zaawansowanej wiedzy, stanowi o wiele bardziej złożony proces niż instalacja systemu operacyjnego na komputerze.
CO DAJE UŻYTKOWNIKOM ZASTOSOWANIE RAIDA?
W zależności od rodzaju zastosowanego raida, większy nacisk może być położony odpowiednio na zwiększenie przestrzeni dyskowej, bądź na podniesienie poziomu bezpieczeństwa danych. W profesjonalnych rozwiązaniach, szczególnie w organizacjach posiadających budżet na infrastrukturę oraz kwestie bezpieczeństwa danych, tak skonfigurowany serwer może być następnie backupowany na inny, by w razie wystąpienia awarii pierwszego, nie doszło do utraty danych oraz możliwe było zapewnienie ciągłości pracy organizacji poprzez szybkie przełączenie na sprawną jednostkę.
RODZAJE RAID
Istnieje wiele konfiguracji raid, chociaż wiele z nich opiera się na podstawowych ustawieniach poniższych macierzy:
RAID 0
W tej konfiguracji, dwa lub więcej dyski fizyczne łączone są w jeden nośnik logiczny. Wszelkie operacje na danych prowadzone są jednocześnie w obrębie całej przestrzeni logicznej, zatem na powierzchni wszystkich zainstalowanych dysków. Rozwiązanie cechuje się szybkością zapisu oraz dostępu do danych, jednakże w przypadku awarii odzyskanie danych jest stosunkowo trudną operacją. Raid 0 dedykowany jest głównie do obsługi dużych plików – multimedialnych, czy graficznych.
RAID 1
Raid 1 to prosta konfiguracja, wymagająca tylko dwóch nośników o tej samej pojemności. Dane zapisywane są na jednym dysku i jednocześnie kopiowane na drugi nośnik, dlatego konfigurację określa się często jako mirror. W praktyce oznacza to, że w przypadku uszkodzenia jednego dysku, dane teoretycznie powinny być chronione na drugim. Z tego właśnie powodu konfiguracja ta stosowana jest głownie w celach bezpieczeństwa danych.
Często bywa jednak tak, że przy awarii jednego dysku spowodowanej np. uszkodzeniem głowicy, drugi zaczyna odwzorowywać pracę pierwszego i w efekcie obydwa ulegają usterce mechanicznej.
Poza tym oczywistym jest, że obydwa nośniki pracują w jednym urządzeniu, w przypadku awarii spowodowanej np. przepięciem i uszkodzeniem półki pod którą podpięte są dyski, uszkodzeniu ulegają obydwa.
RAID 5
Do skonfigurowania raid 5 wymagane są co najmniej 3 dyski, przy czym sama macierz uzyska pojemność jedynie dwóch z nich. W przypadku awarii jednego z nośników układ nadal może pracować, a dzięki wymianie uszkodzonego egzemplarza na nowy – po dołożeniu sprawnego dysku, macierz odbuduje się.
UTRATA DANYCH Z MACIERZY
Zaawansowane rozwiązania raidowe mają z założenia zwiększać poziom bezpieczeństwa przechowanych na nich danych. Jednakże nie ma zabezpieczeń doskonałych, dlatego również macierze trafiają do laboratoriów firm data recovery w celu odzyskiwania z nich danych, utraconych na skutek różnorakich usterek. Do najczęstszych przyczyn utraty danych z macierzy należą błędy ludzkie przy rekonfiguracji ustawień raida, przenoszeniu danych, czy też wymianie jednego z uszkodzonych nośników na nowy. Rozwiązań raidowych nie omijają także usterki mechaniczne – co prawda dyski pracujące w serwerach są znacznie odporniejsze od tych używanych w zwykłych komputerach, jednak należy brać pod uwagę, że serwery ukierunkowane są na pracę ciągłą – przez wiele tygodni, a nawet miesięcy praktycznie nie robi się przerw w ich pracy.
Odzyskiwanie danych z macierzy raid jest operacją o wiele bardziej złożoną, niż w przypadku pojedynczych nośników. Prócz przywrócenia sprawności uszkodzonym podzepołom, zwykle konieczna jest również odbudowa struktur logicznych macierzy, co niejednokrotnie jest bardzo trudne. Zdarza się bowiem, że po stwierdzeniu usterki, administratorzy – zanim zgłoszą się do firmy odzyskującej dane, próbują przywracać dostęp do informacji we własnym zakresie, często niszcząc przy tym pierwotne ustawienia. Czasami po stwierdzeniu usterki do akcji wkracza także dział supportu pracujący z ramienia producenta serwera czy specjalistycznego oprogramowania zainstalowanego na sprzęcie. Ten jednak, mimo posiadania wiedzy w zakresie ustawień sprzętu, czy instalacji softu, zazwyczaj nie specjalizuje się w odtwarzaniu zapisów z uszkodzonych dysków twardych, dlatego efektem prac jest często pogorszenie sytuacji, co niejednokrotnie uniemożliwia odzyskanie danych nawet przez specjalistyczną firmę data recovery.
CO ZATEM ZROBIĆ PO STWIERDZENIU AWARII MACIERZY RAID?
Podobnie jak w przypadku pozostałych nośników elektronicznych, nie należy podejmować samodzielnych prób odzyskiwania danych z macierzy, ponieważ mogą one znacznie utrudnić przywrócenie dostępu do danych w laboratorium.
Kolejnym krokiem powinno być wyszukanie profesjonalnego serwisu data recovery – trzeba jednak pamiętać o podwyższonym poziomie skomplikowania prac związanych z odzyskiwaniem danych z macierzy. Nie każda zatem firma podoła zadaniu.
Sumienny i przewidujący administrator odpowiadający za infrastrukturę w organizacji powinien być przygotowany na ewentualność uszkodzenia macierzy i mieć nawiązaną współpracę w zakresie odzyskiwania danych z odpowiednim wykonawcą. Choć nikt nie zakłada bowiem utraty danych z serwera, to doświadczenie pokazuje, że może ona dotknąć naprawdę każdego.
